MSc Συντήρηση και αποκατάσταση ιστορικών κατασκευών και μνημείων. Κατεύθυνση (α) Αρχιτεκτονική (β) Πολιτική Μηχανική

Οι γενικοί στόχοι του προγράμματος είναι

1. Η προαγωγή της ολιστικής θεώρησης των θεμάτων της προστασίας και αποκατάστασης ιστορικών και μνημειακών κατασκευών, προάγοντας τη διεπιστημονική μέθοδο διδασκαλίας, έρευνας και μελέτης και πρακτικής προαγωγής της συνεργασίας μεταξύ διαφόρων ειδικοτήτων, σεβόμενοι το κάθε μνημείο ως σύνθετη οντότητα.
2. Η καλλιέργεια υπευθυνότητας και σεβασμού προς την πολιτιστική κληρονομιά αναγνωρίζοντας το κάθε μνημείο ως ξεχωριστή διαχρονική οντότητα.
3. Η συνεργασία με αρμόδιους φορείς και η ταυτόχρονη προβολή του έργου του προγράμματος προς την κοινωνία και τους ενδιαφερόμενους φορείς, κατά τρόπο που να προάγονται οι γενικότεροι στόχοι του Πανεπιστημίου.
4. Η μεταφορά τεχνογνωσίας μέσα από τη συμμετοχή και εμπλοκή στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα επισκεπτών και μετακλητών καθηγητών με πολύχρονη ερευνητική και επαγγελματική εμπειρία.
5. Η προσέλκυση ξένων φοιτητών, κυρίως από την Ελλάδα, και η υποβοήθηση ανάπτυξης θετικής αλληλεπίδρασης μεταξύ φοιτητών που προέρχονται από διαφορετικές χώρες και περιοχές.

Στους ειδικούς στόχους του προγράμματος καταγράφονται τα εξής:

1. Η εξειδικευμένη κατάρτιση επιστημονικού προσωπικού σε θέματα:

• Ισχύουσας νομοθεσίας και διεθνών χαρτών σε θέματα προστασίας μνημείων και παραδοσιακών κτιρίων
• Αναγνώρισης και κατάταξης ιστορικών και μνημειακών κατασκευών
• Ιστορικής – τυπολογικής και κατασκευαστικής ανάλυσης
• Αποτίμησης υφιστάμενης κατάστασης και τρωτότητας
• Μελέτης και χρήσης παραδοσιακών και σύγχρονων υλικών
• Επιλογής και τεκμηρίωσης κατάλληλων σχημάτων Επέμβασης Συντήρησης, Επισκευής, Ενίσχυσης και Αποκατάστασης Ιστορικών και Μνημειακών Κατασκευών συμπεριλαμβανομένου και του συστήματος θεμελίωσης.

2. Η θεωρητική και η πρακτική εφαρμογή κατά τις επεμβάσεις, των αρχών της αναστρεψιμότητας (reversibility) της συμβατότητας (compatibility) και της ανθεκτικότητας στο χρόνο (durability), κατά πως ορίζονται σε διεθνείς χάρτες και έτυχαν ή τυγχάνουν επιτυχημένων εφαρμογών.

3. Η κατάλληλη κατάρτιση επιστημονικού δυναμικού στα Παραδοσιακά Τοπικά Δομικά Συστήματα και το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, που θα τους επιτρέψει είτε να στελεχώσουν αρμόδιες αρχές, είτε ως μελετητές να μπορούν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά σε εξειδικευμένες ανάγκες της αγοράς και της κοινωνίας.

4. Η εξοικείωση των μεταπτυχιακών φοιτητών του προγράμματος με την επιστημονική μέθοδο έρευνας, κατά τρόπο που να τους επιτρέπει να προσεγγίζουν και να επιλύουν σύνθετα προβλήματα με ορθολογικό και τεκμηριωμένο τρόπο αλλά και που θα τους προετοιμάσει κατάλληλα, αν επιθυμούν, να συνεχίσουν τις σπουδές τους για απόκτηση Διδακτορικού Διπλώματος

Η γλώσσα διδασκαλίας είναι τα Ελληνικά.

Με την ολοκλήρωση του προγράμματος οι μεταπτυχιακοί φοιτητές αναμένεται να είναι ικανοί να:

1. Γνωρίζουν το πλαίσιο αρχών που διέπει τις επεμβάσεις σε μνημεία και ιστορικά, παραδοσιακά κτίρια και κατασκευές, όπως αυτό καταγράφεται στην ισχύουσα νομοθεσία και σχετικές εγκυκλίους, καθώς και σε διεθνείς χάρτες και συμφωνίες για την προστασία των μνημείων, παραδοσιακών κτιρίων και συνόλων.
2. Καταγράφουν και αποτυπώνουν με ακρίβεια υφιστάμενα κτίρια κάνοντας χρήση οπτικών παρατηρήσεων και μετρητικών συστημάτων.
3. Αναγνωρίζουν τα διάφορα τοπικά και διεθνή (κυρίως μεσογειακά και ευρωπαϊκά) δομικά συστήματα μνημείων και παραδοσιακών κτιρίων.
4. Αποτιμούν την υφιστάμενη κατάσταση και παθολογία τους τόσο ως δομικών συστημάτων όσο και των υλικών που τα συνθέτουν και αναγνωρίζουν τα στοιχεία τρωτότητάς τους.
5. Διακρίνουν τις διάφορες μεθόδους και τεχνικές επέμβασης, τους επιδιωκόμενους στόχους και το επίπεδο επιτελεστικότητάς τους (π.χ. συντήρηση, επισκευή, ενίσχυση, αποκατάσταση, αναστήλωση, επανάχρησηκ.λ.π.)
6. Επιλέγουν παραδοσιακές και σύγχρονες μεθόδους επέμβασης σε μνημεία και παραδοσιακά κτίρια και επιλέγουν τα κατάλληλα υλικά γι’ αυτό το σκοπό.
7. Προσομοιώνουν, αναλύουν και τεκμηριώνουν με σύγχρονα μέσα τόσο την κατασκευαστική δομή όσο και τη στατική και αντισεισμική επάρκεια της ανωδομής και της θεμελίωσης παραδοσιακών κτιρίων και μνημείων, με παράλληλη χρήση έτοιμων λογισμικών.
8. Γνωρίζουν το σύνολο των εμπλεκομένων ειδικοτήτων σε θέματα αποκατάστασης, τα πεδία απασχόλησης και τις αρμοδιότητες κάθε ειδικότητας.
9. Αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα της διεπιστημονικής προσέγγισης και συνεργάζονται με τις άλλες επιστημονικές ειδικότητες για τις εργασίες αποκατάστασής, σεβόμενοι το κάθε μνημείο ξεχωριστά ως μοναδική και σύνθετη οντότητα.
10. Κατανοούν πλήρως και είναι σε θέση να εφαρμόζουν τις αρχές της αναστρεψιμότητας (reversibility) της συμβατότητας (compatibility) και ανθεκτικότητας στο χρόνο (durability), σεβόμενοι το κάθε μνημείο ξεχωριστά ως διαχρονική οντότητα.
11. Κατέχουν το σύνολο των εργασιών που θα πρέπει να επιτελεστούν κατά τις επεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης και της αναγκαιότητας εκπόνησης περιβαλλοντικών μελετών όπου απαιτούνται, του απαιτούμενου τεχνικού εξοπλισμού, των μέτρων αντιστήριξης και υποστήριξης καθώς και του τρόπου οργάνωσης ενός εργοταξίου και εφαρμογής των σχεδίων για μέτρα ασφάλειας και υγείας.
12. Γνωρίζουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων με δυνατότητα περαιτέρω εξειδίκευσης που θα τους επιτρέπει τη συνέχιση των σπουδών τους για απόκτηση Διδακτορικού Διπλώματος αν το επιθυμούν.

Γνωρίζουν βασικά θέματα άλλων ειδικοτήτων εμπλεκόμενων στην προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως, αρχαιολογίας, μουσειολογίας, ειδικού φωτισμού, ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, μονώσεων, διαχείρισης ατμοσφαιρικών ρύπων και εσωτερικών περιβαλλοντικών συνθηκών κ.λ.π.

Οι ιστορικές κατασκευές σε κάθε χώρα αποτελούν ένα πολύ σημαντικό μέρος του δομημένου περιβάλλοντος. Αποτελούν σχεδόν το σύνολο των κατασκευών σε αρχαιολογικούς χώρους αλλά και την τεράστια πλειονότητα των κατασκευών στα ιστορικά κέντρα των πόλεων και σε παραδοσιακούς οικισμούς. Η συντήρηση, η επισκευή και η ενίσχυση τους, που συμβάλει στη διατήρηση και προστασία τους, αποτελούσε πάντοτε μια διαχρονική ανάγκη που προέκυπτε και εξακολουθεί να υφίσταται λόγω της συνεχούς χρήσης αλλά και επανάχρησης αυτών των κατασκευών.

Σημαντικός αριθμός των ιστορικών κατασκευών αναγνωρίζονται σήμερα ως μνημεία. Επίσης, σημαντικός αριθμός των ιστορικών κτιριακών κατασκευών χαρακτηρίζονται ως «παραδοσιακά κτίρια» ή «διατηρητέα κτίρια» και προστατεύονται από εδικά μέτρα και νομοθεσίες οι οποίες επιβάλλουν ειδική μεταχείριση αυτών των κτιρίων κυρίως όσον αφορά τη χρήση και τις επεμβάσεις σ’ αυτές.

Περί τα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα διατυπώθηκαν αρκετές θεωρίες αναφορικά με τη φιλοσοφία και τους στόχους που θα πρέπει να διέπει τις επεμβάσεις σε ιστορικές κατασκευές και μνημεία. Οι επεμβάσεις αυτές έλαβαν τεράστια έκταση μετά τον 1ο και 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεδομένου ότι τα ιστορικά κέντρα αρκετών πόλεων είχαν καταστραφεί και οι εργασίες ανοικοδόμησης και αποκατάστασης των ιστορικών κέντρων ήταν στο επίκεντρο των προσπαθειών πολλών κυρίως Ευρωπαϊκών κρατών.

Η προστασία των ιστορικών κατασκευών και των μνημείων αποτελεί μια από τις πλέον βασικές πολιτικές διεθνών οργανισμών και κρατών, τόσο στον τομέα του πολιτισμού όσο και στον τομέα της διαχείρισης του δομημένου περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, πρωτίστως αναγνωρίζεται η τεράστια συμβολή αυτών των κατασκευών στον ανθρώπινο πολιτισμό και προάγεται με κάθε τρόπο η προστασία και η ανάδειξή τους, τόσο σε τοπικό – εθνικό επίπεδο όσο και σε περιφερειακό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Τα τελευταία 100 χρόνια υπήρξε έντονη δραστηριότητα στον τομέα αυτό, τόσο σε επίπεδο κρατών όσο και σε διεθνές επίπεδο που οδήγησαν στη διαμόρφωση κειμένων και κανόνων που θα πρέπει να διέπουν τις επεμβάσεις σε ιστορικές κατασκευές και μνημεία. Αναφέρονται ενδεικτικά κάποια από αυτά τα επιτεύγματα σε διεθνές επίπεδο, όπως, ο Χάρτης των Αθηνών (1935), ο Χάρτης της Βενετίας (1963), άλλες διακηρύξεις και σχετικές οδηγίες της UNESCO, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων διεθνών οργανισμών. Επίσης, αρκετά κράτη μέλη των πιο πάνω διεθνών οργανισμών, και όχι μόνο, – ανάμεσά τους και η Κύπρος – είναι σε μια συνεχή προσπάθεια εναρμόνισης με τις παραπάνω διεθνείς διακηρύξεις.

Η εναρμόνιση αυτή επιτυγχάνεται, μεταξύ άλλων, με τη θέσπιση εθνικής νομοθεσίας, την έκδοση σχετικών οδηγιών, την οργάνωση ειδικών κρατικών μηχανισμών παρακολούθησης και ελέγχου μελετών και εργασιών στον τομέα της προστασίας και της αποκατάστασης μνημείων.

Λόγω του σύνθετου χαρακτήρα αυτών των εργασιών, αναγνωρίζεται η αναγκαιότητα της ολιστικής θεώρησης του προβλήματος που επιβάλλει τη διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων της προστασίας και των επεμβάσεων και που έχει ως συνεπακόλουθο την εμπλοκή αρκετών επιστημονικών ειδικοτήτων σ’ αυτό τον τομέα (αρχαιολόγων, ιστορικών, αρχιτεκτόνων, γεωλόγων, πολιτικών μηχανικών, χημικών μηχανικών, τοπογράφων μηχανικών, συντηρητών έργων τέχνης κ.λ.π.). Επιπλέον, λόγω του αρκετά εξειδικευμένου χαρακτήρα αυτών των εργασιών, αναγνωρίζεται η αναγκαιότητα εξειδίκευσης της κάθε επιστημονικής ειδικότητας σε θέματα που άπτονται της προστασίας και των επεμβάσεων σε ιστορικές και μνημειακές κατασκευές.

Στην Κύπρο σήμερα υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες παραδοσιακά κτίρια και χιλιάδες άλλα ιστορικά κτίρια τα πιο πολλά κηρυγμένα σε μνημεία ή προστατευόμενα από ειδικές νομοθεσίες και άλλες διατάξεις. Οι επεμβάσεις σε αυτά τα κτίρια επιβάλλουν εξειδικευμένες γνώσεις γι’ αυτό και ανατίθενται σε προσοντούχους και αποδεδειγμένα έμπειρους αρχιτέκτονες και μηχανικούς. Παράλληλα, ο έλεγχος των μελετών και των εργασιών γίνεται από αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους όπως:

• Τμήμα Αρχαιοτήτων
• Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως
• Τμήμα Δημοσίων Έργων
• Επαρχιακές Διοικήσεις
• Υπηρεσία Συντήρησης Τουρκοκυπριακών περιουσιών
• Τεχνικές Υπηρεσίες Υπουργείου Παιδείας, κ.λ.π.

Το παραπάνω πλαίσιο, όπως έχει περιγραφεί, απαιτεί την ύπαρξη εξειδικευμένων Αρχιτεκτόνων και Πολιτικών Μηχανικών στον τομέα της Συντήρησης και Αποκατάστασης Ιστορικών Κατασκευών και Μνημείων.

Απαιτήσεις Προγράμματος

Δικαίωμα υποβολής αίτησης έχουν Αρχιτέκτονες και Πολιτικοί Μηχανικοί, απόφοιτοι αναγνωρισμένων πανεπιστημίων της Κύπρου και του εξωτερικού.

Αίτηση εισδοχής μπορούν να υποβάλουν απόφοιτοι πανεπιστημίου και άλλων, συναφών με το αντικείμενο, ειδικοτήτων (π.χ. αρχαιολόγοι, τοπογράφοι μηχανικοί, χημικοί μηχανικοί επιμετρητές ποσοτήτων, ιστορικοί κ.λ.π.). Ωστόσο, η ΕΔΕ αφού εξετάσει αυτές τις αιτήσεις, κατά τον τρόπο που περιγράφεται στη συνέχεια, αποφαίνεται περί της ικανότητας των υποψηφίων για ένταξη σε ένα από τους δύο κύκλους σπουδών του προγράμματος ή όχι.

1. Συμπληρωμένη Αίτηση Πανεπιστημίου Frederick
2. Επίσημο αντίγραφο πτυχίου ή διπλώματος σπουδών με την βεβαίωση ισοτιμίας πτυχίου, όπου απαιτείται, όπως εκδίδεται από την αρμόδια αρχή του Υπουργείου Παιδείας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
3. Αντίγραφο Αναλυτικής βαθμολογίας των σπουδών του υποψηφίου.
4. Βιογραφικό σημείωμα
5. Πιστοποιητικό γνώσης μιας τουλάχιστον ξένης γλώσσας. Εξαιρούνται από την υποβολή πιστοποιητικού γνώσης ξένης γλώσσας οι απόφοιτοι πανεπιστημίων με επίσημη γλώσσα διδασκαλίας την Αγγλική ή άλλη γλώσσα.
6. Δύο Συστατικές Επιστολές
7. Πολιτική ταυτότητα*
8. Μία πρόσφατη φωτογραφία

*ΕΠΙΚΥΡΩΜΕΝΑ ΑΠΟ ΚΕΠ

Όλες οι αιτήσεις και τα επισυναπτόμενα δικαιολογητικά εξετάζονται από την ΕΔΕ και καταρτίζεται κατάλογος υποψηφίων που πληρούν τα κριτήρια εισδοχής στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα. Όσοι υποψήφιοι πληρούν αυτά τα κριτήρια καλούνται σε προσωπική συνέντευξη ενώπιον της ΕΔΕ. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και για άτομα τα οποία βρίσκονται στο εξωτερικό, η συνέντευξη μπορεί να γίνει είτε τηλεφωνικώς είτε με τηλεδιάσκεψη.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο κάθε υποψήφιος θα πρέπει να είναι σε θέση να τεκμηριώσει όσα αναφέρονται στα δικαιολογητικά τα οποία έχει υποβάλει με την αίτησή του. Επίσης κάθε υποψήφιος θα πρέπει να παρουσιάζει φάκελο με ενδεικτικά στοιχεία θεωρητικών, σχεδιαστικών και εφαρμοσμένων εργασιών και να μπορεί να δώσει πειστικές απαντήσεις στα παρακάτω:

• Λόγοι επιθυμίας παρακολούθησης του Μεταπτυχιακού Προγράμματος
• Προγενέστερη επαγγελματική ή ερευνητική εμπειρία
• Γενικές γνώσεις σε θέματα παραδοσιακών κτιρίων και μνημείων.

Όλοι οι υποψήφιοι που θα κληθούν σε προσωπική συνέντευξη μπαίνουν σε σειρά κατάταξης η οποία καταρτίζεται από την ΕΔΕ. Η εισδοχή των υποψηφίων φοιτητών στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα σπουδών γίνεται σύμφωνα με τη σειρά κατάταξης η οποία διαμορφώνεται με βάση τα Γενικά και Ειδικά Κριτήρια. Τα ποσοστά βαρύτητας του κάθε κριτηρίου θα καθοριστούν με εσωτερικό κανονισμό του Μεταπτυχιακού Προγράμματος.

Γενικά κριτήρια εισδοχής

• Ο γενικός βαθμός διπλώματος ή πτυχίου
• Η επίδοση στα προπτυχιακά μαθήματα, διπλωματική εργασία κ.λ.π που σχετίζονται με το περιεχόμενο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος.

Ειδικά κριτήρια εισδοχής

• Η επαγγελματική και μεταπτυχιακή ερευνητική δραστηριότητα που σχετίζεται με το περιεχόμενο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος.
• Οι σχετικές με το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα δημοσιεύσεις σε έγκυρα επιστημονικά έντυπα ή άλλες εκδόσεις
• Οι συστατικές επιστολές
• Η εκτίμηση της ΕΔΕ για τον υποψήφιο με βάση την προσωπική συνέντευξη.

Οι φοιτητές ολοκληρώνουν το πρόγραμμα και αποκτούν Μάστερ Συντήρηση και αποκατάσταση ιστορικών κατασκευών και μνημείων μετά την επιτυχή συμπλήρωση 90 ECTS όπως προκύπτει από τη δομή του προγράμματος και ανάλογα με την κατεύθυνση σπουδών.

Η αποφοίτηση του φοιτητή προϋποθέτει ότι o συνολικός σταθμισμένος μέσος όρος της βαθμολογίας του φοιτητή είναι μεγαλύτερος από 5.00/ 10.00. Σε όσες περιπτώσεις o συνολικός o συνολικός σταθμισμένος μέσος όρος της βαθμολογίας του φοιτητή είναι μικρότερος από 5.00/ 10.00, ο φοιτητής υποχρεωτικά πρέπει να εγγραφεί και να ολοκληρώσει με επιτυχία επιπλέον ΘΕ ή να επαναλάβει τη φοίτησή σε του σε ορισμένες ΘΕ για βελτίωση του συνολικός σταθμισμένος μέσος όρος της βαθμολογίας του σταθμισμένου μέσου όρου της βαθμολογίας του.